Kompleksowe leczenie ortodontyczno-chirurgiczne – chirurgia ortognatyczna

Leczenie ortognatyczne to leczenie chirurgiczne wsparte postępowaniem ortodontycznym. Zmienia ono położenie kości twarzy w celu uzyskania poprawy zgryzu, rysów twarzy oraz wyglądu twarzy. Leczenie ortognatyczne zalecane jest w przypadku zaburzeń rozwojowych twarzo-czaszki, a także po urazach. Tego rodzaju leczenie stosuje się w zaburzeniach takich jak: 

• zgryz głęboki,
• zgryz otwarty, 
• cofnięta bądź przerośnięta żuchwa, 
• przerost lub niedorozwój szczęk, 
• asymetrie, 
• rozszczepy, 
• desygnacje uwarunkowane genetycznie, których nie można wyeliminować jedynie przy stosowaniu leczenia ortodontycznego.

Kamuflaż ortodontyczny jest leczeniem objawowym. Lecząc deformację zgryzowo- zębową lekarz ortodonta nie jest w stanie usunąć jej przyczyny tzn. deformacji szkieletowej. W wielu przypadkach istnieje duże prawdopodobieństwo nawrotu wady pomimo długoletniego leczenia.

Natomiast leczenie ortognatyczne czyli ortodontyczno-chirurgiczne to leczenie przyczynowe. Likwiduje się przyczynę wady zgryzu. Podczas zabiegu chirurgicznego usuwa się deformację kostną, co daje podstawy do uzyskania stabilnego końcowego wyniku leczenia. 

Decyzja o wybranym rodzaju leczenia powinna być podjęta na samym początku, ponieważ leczenie „kamuflażem ortodontycznym” wygląda zupełnie inaczej niż przygotowania ortodontyczne do zabiegu chirurgicznego. Nie należy stosować leczenia kamuflażem, a w razie niepowodzenia leczenia kierować pacjenta na zabieg chirurgiczny. Leczenie ortodontyczne przed zabiegiem wygląda zupełnie odwrotnie niż leczenie „kamuflażem ortodontycznym”.

Pacjent podejmując decyzję o rodzaju leczenia powinien być dokładnie poinformowany o wadach i zaletach obu metod. Zadowalające wyniki leczenia „kamuflażem ortodontycznym” uzyskać można np. przy:

• niewielkich stłoczeniach zębów, 
• łagodnych zaburzeniach tylno-przednich,
• braku zaburzeń kostnych poprzecznych
• oraz typowej budowie tkanek miękkich: nos, usta, bródka. 

Należy podkreślić, że leczenie znacznych deformacji szkieletowych twarzo-czaszki (gdy wada jest wyraźnie widoczna) kamuflażem ortodontycznym może prowadzić do poważnego uszczerbku zdrowia, przedwczesnej utraty uzębienia, a także pogorszyć estetykę i ogólny stan pacjenta w porównaniu z okresem sprzed leczenia.

Leczenie kamuflażem ortodontycznym, poza nieznaczną poprawą warunków zwarciowych uzębienia, nie prowadzi do usprawnienia funkcjonowania organizmu, czyli poprawy takich funkcji jak:

• oddychanie, 
• jakość snu, 
• usunięcie dolegliwości bólowych ze strony stawów skroniowo-żuchwowych. 

Oczywiście ostateczna decyzja należy do Pacjenta, a do zadań lekarza należy przedstawienie szczegółowego opisu proponowanego leczenia oraz przedstawienie możliwych do uzyskania efektów.

Leczenie „kamuflażem ortodontycznym” zwykle trwa od 18 do 24 m-cy, w przypadku osób dorosłych może wydłużyć się do 36 miesięcy. 

Natomiast leczenie ortodontyczne przygotowujące do zabiegu ortognatycznego nie powinno trwać dłużej niż 1 rok, o ile nie zachodzi konieczność czekania na zakończenie wzrostu.

Długość leczenia ortodontycznego po zabiegu operacyjnym zależna jest od stopnia koniecznych do wykonania zabiegów końcowych, lecz zwykle trwa do ok. 6 m-cy po zabiegu.

Należy jeszcze raz podkreślić, że leczenie ortognatyczne (ortodoncja + chirurgia) poprawia ogólne funkcjonowanie organizmu, jest w stanie m.in.:

• poprawić funkcję oddychania, 
• snu, 

ochronić przed poważnymi chorobami cywilizacyjnymi takimi jak: 

• zaburzenia rytmu serca, 
• choroba nadciśnieniowa, 
• choroba wieńcowa, 
• stany depresyjne, 
• zaburzenia snu, 
• choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy.

W leczeniu chirurgiczno-ortodontycznym stosuje się stałe aparaty w celu: wykonania przemieszczeń zębowych przygotowujących do zabiegu, a następnie w okresie gojenia, umożliwienia koniecznych przemieszczeń zębów po zabiegu oraz do utrzymania wyników leczenia operacyjnego. 

W leczeniu ortodontycznym przed zabiegiem można zastosować różnego rodzaju aparaty z zamkami stalowymi, tytanowymi, złotymi lub ceramicznymi. Ostatnie są zauważalne dopiero przy bliższym kontakcie wzrokowym. Pacjenci szczególnie wrażliwi na względy estetyczne wybierają zamki ceramiczne.

Integralną częścią przygotowania do operacji jest wykonanie badania tomografii komputerowej oraz analiza uzyskanych wyników, następnie wykonanie skanu powłok twarzy (zdjęcia, filmy). Uzyskane dane wzajemnie się integruje w technikach wirtualnych aby podczas zabiegu uzyskać prawidłowe warunki zgryzowe i estetyczne rysy twarzy. 

Komputerowo generuje się szyny międzyzębowe, które będą określać pozycje zębów po zabiegu, wykorzystuje się je śródoperacyjnie. U Pacjentów wymagających po zabiegu leczenia protetycznego, konieczna jest ocena lekarza odpowiedzialnego za tę fazę leczenia, czyli specjalisty protetyka.

Po leczeniu operacyjnym następuje końcowy etap leczenia ortodontycznego i przypada zwykle na 2-4 tydzień po zabiegu operacyjnym. Ogromna większość Pacjentów poddawanych leczeniu ortognatycznemu podaje zadowolenie z wyników leczenia. Badania mówią, że Pacjenci którzy poddali się leczeniu ortognatycznemu znając wynik leczenia polecieliby zabieg innym oraz ponownie poddaliby się tego rodzaju zabiegom.Nowy wygląd a samoakceptacja

Oczywiście nie oznacza to, że nie ma ujemnych skutków psychologicznych leczenia ortognatycznego. Oznacza to, że niewielka ilość Pacjentów ma kłopot z zaakceptowaniem zmian w wyglądzie swojej twarzy i dotyczy to głównie pacjentów starszych. 

Gdy Pacjent ma 16-20 lat, a jego twarz zmieniała się w okresie dziecięcym oraz w trakcie skoku pokwitaniowego, a więc całe dotychczasowe życie, zaakceptowanie kolejnej obiektywnie pozytywnej zmiany, nie stanowi problemu. 

Gdy Pacjent ma np. 49 lat może stanowić to problem, w związku z tym opieka psychologa oraz doradztwo psychologiczne ma tu ogromne znaczenie. Należy wówczas unikać znacznych zmian w estetyce twarzy, chyba że takie jest życzenie pacjenta. 

Istnieje możliwość połączenia zabiegu ortognatycznego z zabiegiem z zakresu chirurgii plastycznej, np. facelift, necklift, browlift oraz zabiegami medycyny estetycznej takich jak: laser, botoks, wypełniacze.

Dorośli poszukujący leczenia ortognatycznego dzielą się na 2 grupy. Pacjenci, którzy szukają znacznej poprawy jakości życia oraz grupę, której głównym celem jest utrzymanie tego co już mają. Bez względu na wiek leczonych, postępowanie powinno być tak zaplanowane i uzgodnione z Pacjentem, aby ten akceptował swój nowy wygląd. Dlatego opieka psychologiczna, przed oraz po zabiegu jest konieczna.