Zespół suchego oka – objawy, przyczyny, skutki i sposoby leczenia

Zespół suchego oka to schorzenie, które dotyka miliony osób na całym świecie, według niektórych źródeł aż 35% społeczeństwa. Choć wydaje się na pierwszy rzut oka niegroźne, to w rzeczywistości może znacznie uprzykrzyć codzienne funkcjonowanie oraz prowadzić do poważnych problemów ze wzrokiem. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej temu schorzeniu, omawiając jego objawy, przyczyny, skutki i skuteczne metody leczenia.

Film łzowy to cienka warstwa płynu pokrywająca powierzchnię oka, która składa się z trzech głównych składników: łez, warstwy lipidowej i śluzu. Jego głównym zadaniem jest utrzymanie nawilżenia i ochrony przed wysychaniem oraz zanieczyszczeniami. W przypadku prawidłowo działającego filmu łzowego, oczy pozostają nawilżone, chronione i komfortowe.

Ta trójwarstwowa struktura pełni istotną rolę w utrzymaniu prawidłowego funkcjonowania oka.

• Warstwa wodna: To główny składnik filmu łzowego, który dostarcza oczom niezbędnego nawilżenia. Składa się głównie z wody, elektrolitów i białek, które wspomagają nawilżenie i odżywienie komórek oka. Warstwa wodna zapewnia optymalne środowisko dla zachowania zdrowia rogówki i spojówki.
• Warstwa lipidowa: To cienka warstwa znajdująca się na powierzchni filmu łzowego, która pełni funkcję ochronną. Składa się głównie z lipidów, czyli tłuszczów, które zapobiegają szybkiemu parowaniu wody z powierzchni oka. Warstwa lipidowa zapewnia stabilność filmu łzowego i chroni przed szybką utratą nawilżenia.
• Warstwa śluzowa: To warstwa znajdująca się bezpośrednio na powierzchni oka, która zapewnia adhezję filmu łzowego do tkanki oka. Składa się głównie z mucyn, które są substancjami lepkimi, umożliwiającymi przyczepianie się filmu łzowego do powierzchni oka. Warstwa śluzowa ułatwia rozprowadzanie filmu łzowego na powierzchni oka i zapobiega jego szybkiemu zmywaniu się przez ruchy powiek.

Gdy skład filmu łzowego jest nieprawidłowy lub niewłaściwie działają gruczoły go produkujące, może dojść do powstania zespołu suchego oka. Schorzenie to objawia się szeregiem dolegliwości, które znacząco wpływają na komfort życia pacjenta.

Zespół suchego oka manifestuje się szeregiem dolegliwości, które mogą znacząco wpłynąć na komfort życia pacjenta. Do najczęstszych objawów należą:

• uczucie suchości, pieczenia lub drapania w oku,
• zaczerwienienie oka,
• uczucie piasku lub ciała obcego pod powiekami,
• nadmierna łzawienie,
• nadwrażliwość na światło,
• zmęczenie oczu,
• zaburzenia widzenia, szczególnie przy długotrwałej pracy przed komputerem.

Istnieje wiele czynników, które mogą przyczynić się do wystąpienia zespołu suchego oka. Do najczęstszych zaliczają się:

• Zbyt mała produkcja łez: W tym przypadku organizm nie wytwarza wystarczającej ilości łez, co prowadzi do suchości oka.
• Zmiany jakości łez: Nawet jeśli ilość łez jest wystarczająca, to ich skład chemiczny może ulec zaburzeniu, co również prowadzi do problemów z nawilżeniem oka.
• Czynniki zewnętrzne: Długotrwałe korzystanie z komputera, klimatyzacja, dym papierosowy czy zanieczyszczenie powietrza mogą także przyczynić się do rozwoju zespołu suchego oka.

Zaniedbanie zespołu suchego oka może prowadzić do poważnych konsekwencji dla zdrowia wzroku. Wśród możliwych skutków wymienia się:

• uszkodzenie powierzchni oka,
• nawracające infekcje oka,
• zmniejszenie komfortu podczas wykonywania codziennych czynności, takich jak czytanie czy korzystanie z komputera,
• pogorszenie jakości życia.

Leczenie zespołu suchego oka zależy od jego przyczyn oraz stopnia zaawansowania. Istnieje kilka skutecznych metod leczenia, które mogą przynieść ulgę pacjentom, w tym:

• Stosowanie sztucznych łez: Krople do oczu dostępne bez recepty mogą zapewnić chwilową ulgę i nawilżenie oka.
• Terapia ciepłem: Stosowanie ciepłych kompresów na zamknięte powieki może usprawnić funkcjonowanie gruczołów Meiboma i poprawić jakoś łez.
• Przyjmowanie suplementów diety: Niektóre suplementy diety, takie jak kwas omega-3, mogą wpłynąć na poprawę jakości łez.
• Unikanie czynników drażniących: Unikanie dymu papierosowego, klimatyzacji i innych czynników, które mogą nasilać objawy zespołu suchego oka.
• Leczenie farmakologiczne: W przypadku zaawansowanych przypadków zespołu suchego oka lekarz może zalecić leczenie farmakologiczne, takie jak leki przeciwzapalne lub immunosupresyjne.

W kontekście postępowania medycznego w przypadku zespołu suchego oka, warto zwrócić uwagę na indywidualne potrzeby pacjenta oraz odpowiednie dostosowanie terapii do jego stanu zdrowia. Jak podkreśla Anna Jagielak-Grab, lekarz w trakcie specjalizacji okulistycznej: 

„Ważne jest, aby każdy pacjent był traktowany indywidualnie i żeby terapia była dopasowana do jego konkretnej sytuacji. W leczeniu zespołu suchego oka kluczowe jest zidentyfikowanie przyczyn problemu oraz zastosowanie odpowiednich metod leczenia, które zapewnią ulgę i poprawią komfort życia pacjenta. Konsultacja z lekarzem okulistą jest niezbędna w celu ustalenia najlepszego planu terapeutycznego.”

Profesjonalne doradztwo medyczne pozwoli określić przyczyny problemu oraz dostosować leczenie do indywidualnych potrzeb pacjenta. W celu ustalenia odpowiedniego planu leczenia zespołu suchego oka, niezbędna jest konsultacja z lekarzem okulistą. Regularne badanie oczu pozwala na wykrycie tego typu dolegliwości w początkowym stadium rozwoju, dzięki czemu proces leczenia w większości przypadków powinien przebiegać szybciej i sprawniej. 

W naszej klinice specjalizujemy się w leczeniu zespołu suchego oka oraz innych schorzeń. Zapraszamy wszystkich pacjentów do skorzystania z naszych usług i otrzymania kompleksowej opieki okulistycznej. Nasz zespół doświadczonych specjalistów z przyjemnością pomoże w leczeniu problemów związanych z oczami i zapewni najlepszą opiekę dla zdrowia wzroku.

Źródła:

•  Mark W. Leitman, „Diagnostyka i postępowanie w chorobach oczu”, Wrocław 2017
• Zespół suchego oka–schorzenie interdyscyplinarne. Cześć druga: diagnostyka i leczenie [Dry eye syndrom–multispecialistic disease. Part two: diagnostic procedure and treatment]. Nowak M, Marek B, Kajdaniuk D, Siemińska L, Kos-Kudła B, Nowak K, Głogowska-Szelag J. Wiad Lek. 2011;64(1):49-55.
• Zespół suchego oka – wytyczne praktyczne AAO 2018. Ambroziak A. Okulistyka po Dyplomie, 2019, 01.